—του Χρήστου Νάτση—
Η φιλοσοφική καριέρα του Ζακ Ντεριντά ξεκίνησε με μια επίθεση στον λογοκεντρισμό της δυτικής φιλοσοφικής παράδοσης. Ο Ντεριντά επισήμανε πως η φιλοσοφία από τον Πλάτωνα ως τον Ρουσώ και από εκεί στον Χούσερλ βασίζεται σε μια μεταφυσική απόδοση προτεραιότητας στην φωνή έναντι της γραφής, στην παρουσία έναντι της απουσίας, στην φύση έναντι του πολιτισμού. Το εγχείρημα αποκατασκευής αυτής της παράδοσης που ονομάστηκε «αποδομητική ανάγνωση» συνίσταται σε μια ενδοκειμενική προσέγγιση που επισημαίνει τους κόμβους εκείνους όπου τα δίπολα βραχυκυκλώνουν, όπου αναδεικνύεται πως αυτό που αξιολογείται ως ανώτερο και «καθαρότερο» (η φωνή, η παρουσία, η φύση) φέρει εντός του το κατώτερο και το «βρώμικο». Μία σειρά έννοιες αναπτύχθηκαν από τον Ντεριντά ακριβώς για να περιγραφεί το σημείο εκείνο όπου η διάκριση καταρρέει, όπου δεν μπορεί κανείς να εντάξει ένα στοιχείο σε μια εκ των δυο κατηγοριών. Αυτό είναι το νόημα του όρου ανεπίκριτο: ανεπίκριτο είναι αυτό που δεν είναι ούτε παρουσία ούτε απουσία, π.χ. το συμπλήρωμα/ αναπλήρωμα: αυτό που συμπληρώνει, άρα ολοκληρώνει την παρουσία, ταυτόχρονα καταδεικνύει την έλλειψη της κατασκευής. Κάτι που χρειάζεται να συμπληρωθεί δεν είναι πλήρες — και τίποτα δεν εγγυάται πως το συμπλήρωμα την φέρνει όντως.
Αυτό τον ρόλο του ανεπίκριτου φέρνει στην ελληνική συμμετοχή στη Γιουρoβίζιον το μουστάκι του Αγάθωνα. Η συζήτηση επί σειρά ετών στρέφεται γύρω από το ποιά πρέπει να είναι η φύση του τραγουδιού που θα σταλεί. Η κυρίαρχη γραμμή, εκφρασμένη στις τηλεοπτικές εκπομπές της μεσημεριανής ζώνης, τάσσεται διαδοχικά υπέρ μιας συμμετοχής που θα αναδεικνύει την ιδιαίτερη ελληνικότητά μας, σε αντίστιξη με την αφομοιωτική ποπ που έχει κατακλύσει τον θεσμό. Φέτος η ελληνικότητα της συμμετοχής άγγιξε το πικ της. Επιλέχθηκε ένας δημιουργός από την ρεμπέτικη παράδοση, σεταρίστηκε με ένα σύγχρονο συγκρότημα ώστε να επικαιροποιηθεί, ο στίχος ήταν μεν αγγλικός αλλά μετέδιδε το ιδανικό μιας βακχικής μέθης της αλήθειας. Η σκηνική παρουσία ήταν αποκαλυπτική: γκρο πλάν στον Αγάθωνα και το μπαγλαμαδάκι του, φουστανελοφόροι Κόζα Νόστρα. Το ερώτημα όμως που ανατρέπει την σκηνοθεσία είναι απλό: ποιά είναι η θέση του μουστακιού του Αγάθωνα στην όλη διαδικασία; Μπροστά σε τόσα σύμβολα ελληνικότητας που έχουν υποστεί την προσαρμογή στην πραγματικότητα του διαγωνισμού, θεμέλιο του οποίου είναι το θέαμα ως κιτς, το μουστάκι, φερμένο θαρρείς από άλλη εποχή, τι άλλο χρειάζεται παρά για να υπονομεύσει το σύνολο της συμμετοχής; Όταν ο πόλος της ελληνικότητας αντλεί την αξία του από την υπονόμευση του ξένου μέσω της επικαιροποίησής του υπό την φαινομενική εξουσία του, το μουστάκι στέκει στο χώρο του ανεπίκριτου, η υλική μορφή ενός κενού.
Κι αν στη Γιουροβίζιον το κενό αυτό μπορεί να θεωρηθεί αμελητέας σημασίας —αύριο θα έχει κιόλας ξεχαστεί—, υπάρχει ένα παρόμοιο μουστάκι που θα μας απασχολήσει απειλητικότερα. Είναι αυτό που έχει βαλθεί να δέσει την πολιτισμική παραγωγή στο άρμα μιας ηθογραφίας σφιχταγκαλιασμένης με το χειρότερο κιτς. Το ανεπίκριτο μουστάκι του Κώστα Τζαβάρα, που δεν ανήκει ούτε στον πόλο της κωμωδίας ούτε της τραγωδίας, αλλά στο μεσοδιάστημα της φάρσας.
dimart 
To «ανεπίκριτο» πώς είναι στα γαλλικά;
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
«indécidabilité». Ἔχει ἀποδωθεῖ καὶ ὡς «μὴ ἀποφασίσιμο». Ἀκολουθῶ τὴν πρόταση τοῦ Γ. Φαράκλα ἀπὸ τὴν μετάφραση τῶν Ἐμβόλων (Ἑστία, Ἀθήνα 2002).
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Εδώ θα διαφωνήσω.
Νομίζω πως στυλιστικά σύμβολα,όπως π.χ μουστάκι, κομπολόϊ, ελληνικός καφές βαρύγλυκος, ακόμα και τσαρούχι, δεν παραπέμπουν πουθενά πια – δεν έχουν καμμιά σημειολογική αξία στη σύγχρονη fusion Ελλάδα αλλά και στη σύγχρονη fusion παγκοσμιοποιημένη κατάσταση.
Όσο αφορά στους νεότερους φυσικά, γιατί οι παλαιότεροι, στους οποίους σαφώς και εν μέρει δικιολογημένα μπορεί τα σύμβολα αυτά να φέρνουν στο νου μνήμες από γελοίες ως και πολύ δυσάρεστες,δεν έχουν κανένα ρόλο να παίξουν,ως προς το styling τουλάχιστον, στον καινούργιο κόσμο.
Οι παλαιότεροι μπορούν και πρέπει να υπενθυμίζουν στους νεότερους την ιστορία,επισημαίνοντας,ας πούμε,πως η σβάστικα δεν είναι απλώς ένα trendy γκατζετάκι, αλλά ένα σύμβολο θανάτου, ώστε να μην ξεγλιστρήσουν κι αυτά τα πραγματικά επικίνδυνα σύμβολα μέσα στη μαρμίτα.
Το κιτς δεν είναι σταθερή παράμετρος ή κατάσταση, ούτε είναι σε θέση να υπονομεύσει ποτέ την πραγματική αισθητική.
Εξάλλου,στον εξ’ορισμού κιτς θεσμό της Γιουροβίζιον, μια «σοβαρή», correct από κάθε άποψη και υψηλής αισθητικής συμμετοχή, θα ήταν πραγματικά παράταιρη και κιτς.
Θα έλεγα λοιπόν πως τα μουστάκια είναι τόσο αυθύπαρκτα, σουρεαλιστικά και παντός καιρού, που όχι απλώς δεν σημαίνουν τίποτα, αλλά πολλές φορές δεν χρειάζονται ούτε καν πρόσωπο από πίσω. Όπως το χαμόγελο του γάτου του Τσέζαϊρ στην «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων». «Έχω δει κι αν έχω δει γάτες χωρίς χαμόγελο, αλλά χαμόγελο χωρίς γάτα, ποτέ!», είπε η Αλίκη και συνέχισε σηκώνοντας τους ώμους της, μια κι αυτό δεν είχε καμμιά επίπτωση στην όλη ιστορία..
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Αὐτὸ ποὺ λέω εἶναι πὼς ἡ συμμετοχὴ τοῦ Ἀγάθωνα καὶ τῶν Κόζα Μόστρα εἶχε ὡς πρόθεση νὰ προβάλει μία ἑλληνικότητα στὴν Γιουροβίζιον μὲ σοβαρὸ τρόπο. Ὅλα τὰ ἐπιμέρους (στίχος, ἐνδυμασία, χορός κ.λπ) ἀρθρώθηκαν γύρω ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἑλληνικότητα. Τὸ μουστάκι ὄμως ἦταν αὐτὸ τὸ κάτι παραπάνω ποὺ δείχνει ὄ,τι κάτι βρωμάει ἐδῶ: σὰν τὸ συμπλήρωμα σὲ μιὰ ἐγκυκλοπαίδεια ποὺ καταδεικνύει ἀπλῶς τὸ πόσο ἐλλιπὴς ἦταν ἤδη. Ὄχι σύμβολο, λοιπόν, ἀλλὰ κάτι μεταξὺ τοῦ συμβόλου καὶ τῆς ἐπιτακτκῆς ἀνάγκης νὰ ἔχουμε ἕνα σύμβολο.
Τὸ οὐσιῶδες φυσικὰ δὲν εἶναι ἡ Γιουροβίζιον, ἀλλὰ τὸ γεγονὸς πὼς ἡ ἴδια στρατηγικὴ δείχνει νὰ ἐφαρμόζεται στὸν κεντρικὸ σχεδιασμὸ τῆς πολιτικῆς γιὰ τὸν πολιτισμό.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Θεωρώ τελείως ατυχή και παραπλανητική την επιλογή του νεολογισμού «ανεπίκριτο» για το indécidable.
Ανεπίκριτο είναι αυτό που δεν επικρίνεται.
Αλλά décision δεν θα πει φυσικά επίκριση.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Εγώ θεωρώ επιτυχημένη την μετάφραση (αντί, π.χ., του «μη αποφασήσιμου» που έχει προταθεί) γιατί αποδίδει το μη κατηγορίσιμο, που παραπέμπει στη μεταφυσική δομή της γλώσσας: σε μία πρόταση ένα υποκείμενο «κατηγορείται», του αποδίδεται ένα οντολογικό χαρακτηριστικό.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!